Lý giải nguyên nhân vì sao doanh nghiệp Trung Quốc lại chọn Việt Nam để đầu tư?
Doanh nghiệp FDI từ Trung Quốc, Đài Loan, Hồng Kông… thường ưu tiên lựa chọn điểm đến có chính sách môi trường kém khắt khe hơn.
Thời báo Kinh tế Sài Gòn ngày 7/8 có đăng bài viết về FDI và giả thuyết nơi ẩn giấu ô nhiễm, trong đó họ chỉ ra rằng, bên cạnh mục đích khai thác tài nguyên, dòng vốn FDI còn để thay đổi nơi xả thải và nhất là còn để tìm nơi để chôn cất chất thải không xử lý được mà ở những quốc gia phát triển, doanh nghiệp không được phép thực hiện hay không thể thực hiện do các quy định rất nghiêm ngặt về môi trường, chi phí xử lý và thuế suất xả thải khá cao.
Phần lớn những nước đang phát triển quy định một số tiêu chuẩn về môi trường thấp hơn những nước phát triển. Điều đó góp phần tạo nên sự dịch chuyển mạnh mẽ của những doanh nghiệp thuộc các ngành công nghiệp nặng mà phát thải phần lớn có nhiều nguy cơ gây ô nhiễm ví dụ như sản xuất sắt thép, dệt may, da giày, giấy, khai thác khoáng sản… từ những nước phát triển sang các nước đang phát triển.
Mặt khác, trong việc kiếm tìm và chọn lựa điểm đến cho nhà máy, ngoài mục tiêu để mở rộng thị trường, cơ sở sản xuất, nguồn nguyên liệu, cung lao động giá rẻ, giờ đây những tập đoàn đa quốc gia còn tìm và ưu tiên lựa chọn quốc gia nào quản lý môi trường lỏng lẻo và có mức thuế môi trường có thể chấp nhận được.
Bài báo dẫn dắt một số nghiên cứu cho thấy, doanh nghiệp FDI từ những quốc gia và vùng lãnh thổ như Trung Quốc, Đài Loan, Hồng Kông thường ưu tiên chọn các điểm đến có chính sách môi trường kém khắt khe hơn, xem đây như một lợi thế trong cuộc đua giảm chi phí – tăng lợi nhuận cao hơn so với các doanh nghiệp FDI từ những quốc gia khác như Mỹ, Anh, Nhật…
Doanh nghiệp Trung Quốc lại chọn Việt Nam để đầu tư?
Ở Việt Nam, FDI Trung Quốc chỉ đứng thứ 7 trong những nước đầu tư vào nước ta nhưng nghiên cứu được trình bày ở hội thảo “Vietnam Forum 2016: Vietnam Thirty years of Doi Moi and beyond” được tổ chức hồi tháng 4/2016 tại Singapore do Viện Nghiên cứu Đông Nam Á ISEAS-Yusof Ishak tổ chức đã chỉ ra:
Phần lớn FDI Trung Quốc đều hướng tới các lĩnh vực khai thác tài nguyên thiên nhiên, các lĩnh vực mà chính phủ Trung Quốc luôn có nhiều ưu đãi cho các doanh nghiệp tiến ra toàn cầu. Tỷ lệ những dự án đầu tư vào dầu mỏ và khai khoáng của Trung Quốc vào nước ta chiếm đến 70% tổng số các dự án, trong đó đáng chú ý là những dự án sắt, thép, xi măng, bauxite.
FDI Trung Quốc không quan tâm tới chuyển giao công nghệ và ngày càng có xu hướng gây ra những ô nhiễm môi trường nghiêm trọng. Đặc biệt, việc Trung Quốc đón đầu xu hướng TPP tại nước ta nên thời gian qua đã có 1 làn sóng đột biến FDI Trung Quốc đầu tư vào ngành dệt nhuộm. Điều đó vừa giết chết ngành sản xuất dệt may tại Việt Nam đồng thời cũng biến Việt Nam thành 1 bãi rác ô nhiễm khổng lồ.
FDI Trung Quốc mang theo thiết bị mà Việt Nam hoàn toàn có thể đáp ứng được hay có thể có lựa chọn khác từ các nhà đầu tư thân thiện với môi trường hơn. Điều đáng quan ngại ở đây là xu hướng này diễn ra đồng thời với chuyện thời gian qua chính phủ Trung Quốc đã đóng cửa hàng chục ngàn nhà máy do công nghệ lạc hậu, gây ra ô nhiễm môi trường trầm trọng. Liệu có mối quan hệ nào giữa việc những doanh nghiệp gây ô nhiễm ở Trung Quốc đóng cửa và sau đó chuyển qua Việt Nam?
Tác giả bài viết trên đã khẳng định, Việt Nam vẫn cần nên khó có thể từ chối FDI, vì thế phải tăng cường thêm nguồn lực cho việc giám sát thực thi các quy định, tiêu chuẩn về môi trường nhằm ngăn chặn kịp thời hậu quả xảy ra với môi trường.
Hiện nay chúng ta vẫn chưa có nhiều báo cáo đánh giá, so sánh giữa kế hoạch và thực hiện những tác động môi trường ở rất nhiều doanh nghiệp.
Nếu làm được điều đó ít ra cơ quan quản lý nhà nước sẽ có cơ hội nhìn lại sai lệch, thiếu sót còn tồn tại trong công tác quản lý môi trường mà có phương hướng khắc phục kịp thời và nhất là bổ sung hay điều chỉnh chính sách liên quan phù hợp thực tế.
Nguồn: baodatviet.vn
